Chemia Klasa 8 Sole Sprawdzian Nowa Era Odpowiedzi

Hej Ósmoklasisto! Czas na sole. Temat może wydawać się trudny, ale z nami stanie się prosty jak budowa z klocków LEGO.

Czym są sole?

Pomyśl o solach jak o rodzinie. Rodzina, która powstała z połączenia kwasu i zasady. Tak jak mama i tata tworzą rodzinę, tak kwas i zasada tworzą sól.

Sole to związki chemiczne. Składają się z kationu metalu lub kationu amonu (NH₄⁺) i anionu reszty kwasowej.

Wyobraź sobie sól kuchenną (NaCl). To jak dwa magnesy, które się przyciągają. Na⁺ (kation sodu) przyciąga Cl^- (anion chlorkowy).

Kation to jony dodatnie. Aniony to jony ujemne. Przyciągają się jak przeciwieństwa.

Wzory soli.

Żeby napisać wzór soli, trzeba znać wartościowości. To tak, jakby każdy klocek LEGO miał swoją liczbę "wypustek".

Przykład 1: Chlorek sodu (NaCl). Sód (Na) ma wartościowość I, chlor (Cl) ma wartościowość I. Wzór prosty: NaCl.

Przykład 2: Siarczan (VI) glinu (Al₂(SO₄)₃). Glin (Al) ma wartościowość III, reszta kwasowa siarczanowa (VI) (SO₄) ma wartościowość II. Wzór powstaje "na krzyż": Al₂(SO₄)₃.

Nazewnictwo soli.

Nazwa soli składa się z dwóch części. Najpierw nazwa anionu reszty kwasowej, a potem nazwa kationu metalu. To jak nazwisko i imię.

Przykład: NaCl to chlorek sodu. Chlorek to anion Cl^-, a sód to kation Na⁺.

Jeśli kwas ma końcówkę -owy, sól ma końcówkę -an. Np. kwas siarkowy (VI) (H₂SO₄) daje siarczan (VI) (np. Na₂SO₄ – siarczan (VI) sodu).

Jeśli kwas ma końcówkę -awy, sól ma końcówkę -yn lub -in. Np. kwas siarkowy (IV) (H₂SO₃) daje siarczan (IV) (np. Na₂SO₃ – siarczan (IV) sodu).

Jeśli kwas ma końcówkę -wodorowy, sól ma końcówkę -ek. Np. kwas chlorowodorowy (HCl) daje chlorek (np. NaCl – chlorek sodu).

Otrzymywanie soli.

Sole powstają na wiele sposobów. Najpopularniejsze to reakcje:

• Kwas + zasada -> sól + woda (reakcja zobojętniania). To jak spotkanie plusa i minusa, które dają coś neutralnego.
• Metal + kwas -> sól + wodór. Wyobraź sobie metal jako silnego zawodnika, który wypycha wodór z kwasu.
• Tlenek metalu + kwas -> sól + woda. Tlenek metalu to jak baza, która reaguje z kwasem jak zasada.
• Metal + niemetal -> sól (synteza). To jak proste połączenie dwóch elementów.
• Zasada + tlenek kwasowy -> sól + woda. Odwrotność reakcji tlenku metalu z kwasem.
• Sól + kwas -> nowa sól + nowy kwas. Muszą spełniać warunek: strąca się osad, wydziela się gaz, albo powstaje słaby kwas.
• Sól + zasada -> nowa sól + nowa zasada. Muszą spełniać warunek: strąca się osad, wydziela się gaz, albo powstaje słaba zasada.
• Sól₁ + sól₂ -> nowa sól₁ + nowa sól₂. Muszą spełniać warunek: strąca się osad.

Pamiętaj, że nie wszystkie reakcje zajdą. Trzeba znać szereg aktywności metali i tablicę rozpuszczalności soli.

Właściwości soli.

Sole mają różne właściwości. Niektóre są dobrze rozpuszczalne w wodzie, inne wcale. Sprawdź tablicę rozpuszczalności!

Niektóre sole mają kolor. Np. siarczan (VI) miedzi (II) (CuSO₄) jest niebieski. Chromiany (np. K₂CrO₄) są żółte.

Sole przeważnie tworzą kryształy. Popatrz na sól kuchenną pod lupą. Widzisz małe kosteczki?

Zastosowanie soli.

Sole są wszędzie! Używamy ich na co dzień.

• Sól kuchenna (NaCl): do przyprawiania potraw, konserwowania.
• Węglan sodu (Na₂CO₃): do produkcji szkła, mydła.
• Siarczan (VI) wapnia (CaSO₄): gips.
• Azotan (V) potasu (KNO₃): saletra potasowa, nawóz.
• Fosforany: nawozy sztuczne.

Pamiętaj! Chemia to nie tylko wzory i definicje. To świat pełen ciekawych reakcji i związków. Ucz się przez eksperymenty i obserwacje. Powodzenia!