Chemia Kl 8 Sprawdzian Sole

Written by Margaret Weigel
Updated at: 06 June 2025

Witajcie, drodzy uczniowie klasy 8! Czas na sprawdzian z soli. Bez obaw, pomożemy Wam się przygotować! Przejdziemy przez wszystko krok po kroku.

Co to są Sole?

Sole to związki chemiczne. Powstają, gdy kwas reaguje z zasadą lub metalem. Myśl o tym jak o zamianie partnerów.

Składają się z kationu metalu (lub kationu amonu, NH₄⁺) i anionu reszty kwasowej. Na przykład, w NaCl, Na⁺ to kation, a Cl^- to anion.

Wzór Ogólny Soli

Wzór ogólny soli to M_xR_y. M to metal (lub NH₄⁺). R to reszta kwasowa. x i y to wartościowości, które krzyżujemy.

Pamiętaj o wartościowościach! Znajdziesz je w układzie okresowym lub na kartce ze wzorami.

Nazewnictwo Soli

Nazwa soli składa się z dwóch części. Najpierw nazwa reszty kwasowej. Potem nazwa metalu (z odpowiednią wartościowością, jeśli metal ma ich kilka).

Przykłady Nazewnictwa

NaCl - chlorek sodu. Reszta kwasowa od HCl (kwas chlorowodorowy) to chlorkowa.

CaCO₃ - węglan wapnia. Reszta kwasowa od H₂CO₃ (kwas węglowy) to węglanowa.

FeCl₂ - chlorek żelaza(II). Żelazo ma wartościowość II.

FeCl₃ - chlorek żelaza(III). Żelazo ma wartościowość III.

CuSO₄ - siarczan(VI) miedzi(II). Miedź ma wartościowość II.

(NH₄)₂SO₄ - siarczan(VI) amonu. Amon (NH₄⁺) zachowuje się jak metal.

Otrzymywanie Soli

Soli można otrzymać na kilka sposobów. Najważniejsze to:

Reakcja kwasu z zasadą (neutralizacja): Kwas + Zasada -> Sól + Woda. Np. HCl + NaOH -> NaCl + H₂O
Reakcja kwasu z metalem: Kwas + Metal -> Sól + Wodór. Np. 2HCl + Mg -> MgCl₂ + H₂
Reakcja metalu z niemetalem (synteza): Metal + Niemetal -> Sól. Np. 2Na + Cl₂ -> 2NaCl
Reakcja tlenku metalu z kwasem: Tlenek metalu + Kwas -> Sól + Woda. Np. CuO + H₂SO₄ -> CuSO₄ + H₂O
Reakcja tlenku niemetalu z zasadą: Tlenek niemetalu + Zasada -> Sól + Woda. Np. CO₂ + 2NaOH -> Na₂CO₃ + H₂O
Reakcja soli z kwasem: Sól + Kwas -> Nowa sól + Nowy kwas. Ważne: musi wytrącić się osad lub wydzielić gaz. Np. CaCO₃ + 2HCl -> CaCl₂ + H₂O + CO₂
Reakcja soli z zasadą: Sól + Zasada -> Nowa sól + Nowa zasada. Ważne: musi wytrącić się osad. Np. CuSO₄ + 2NaOH -> Cu(OH)₂↓ + Na₂SO₄
Reakcja soli z solą: Sól + Sól -> Nowa sól + Nowa sól. Ważne: musi wytrącić się osad. Np. AgNO₃ + NaCl -> AgCl↓ + NaNO₃

Zwróć uwagę na warunki zajścia reakcji (strzałka w dół – osad, strzałka w górę – gaz).

Właściwości Soli

Większość soli to substancje krystaliczne. Mają wysokie temperatury topnienia i wrzenia.

Wiele soli rozpuszcza się w wodzie. Rozpuszczalność zależy od temperatury (patrz tabele rozpuszczalności).

Roztwory soli przewodzą prąd elektryczny (są elektrolitami).

Dysocjacja Elektrolityczna Soli

Pod wpływem wody, sole rozpadają się na jony. To proces dysocjacji elektrolitycznej.

NaCl -> Na⁺ + Cl^-

CaCl₂ -> Ca²⁺ + 2Cl^-

Al₂(SO₄)₃ -> 2Al³⁺ + 3SO₄^2-

Zwróć uwagę na współczynniki stechiometryczne!

Zastosowania Soli

Sole mają szerokie zastosowanie. Kilka przykładów:

NaCl (chlorek sodu): sól kuchenna, konserwant, produkcja chloru i wodorotlenku sodu.
CaCO₃ (węglan wapnia): kreda, wapno, składnik cementu.
Na₂CO₃ (węglan sodu): produkcja szkła, proszków do prania.
NaHCO₃ (wodorowęglan sodu): soda oczyszczona, proszek do pieczenia, lek na zgagę.
CaSO₄ (siarczan(VI) wapnia): gips.

Identyfikacja Jonów w Roztworach

Można zidentyfikować obecność jonów w roztworach soli za pomocą charakterystycznych reakcji. Na przykład, jony chlorkowe (Cl^-) reagują z azotanem srebra(I) (AgNO₃), tworząc biały, serowaty osad AgCl.

Ag⁺ + Cl^- -> AgCl↓