Hej Studenci! Przygotujmy się razem do egzaminu z kwasów nukleinowych. Pamiętajcie, dasz radę!
Budowa Kwasów Nukleinowych
Zacznijmy od podstaw. Czym są kwasy nukleinowe?
To wielkocząsteczkowe polimery.
Zbudowane z mniejszych jednostek, zwanych nukleotydami.
Nukleotydy
Każdy nukleotyd składa się z trzech części.
1. Cukier (pentoza): Może to być ryboza (w RNA) albo deoksyryboza (w DNA).
2. Zasada azotowa: Mamy pięć głównych zasad azotowych. Adenina (A), guanina (G), cytozyna (C). One występują zarówno w DNA jak i w RNA. Tymina (T), występuje tylko w DNA, a uracyl (U) tylko w RNA.
3. Reszta fosforanowa: Przyłącza się do cukru. Nukleotydy łączą się ze sobą tworząc długie łańcuchy.
DNA (Kwas Deoksyrybonukleinowy)
DNA to nośnik informacji genetycznej.
Ma strukturę podwójnej helisy. Dwa łańcuchy nukleotydowe splecione ze sobą.
Zasady azotowe łączą się komplementarnie. A łączy się z T, a G łączy się z C.
Te wiązania są stabilizowane przez wiązania wodorowe.
Kolejność zasad w DNA determinuje informację genetyczną.
RNA (Kwas Rybonukleinowy)
RNA bierze udział w syntezie białek.
Zwykle występuje jako pojedynczy łańcuch.
Zamiast tyminy (T) zawiera uracyl (U), który łączy się z adeniną (A).
Istnieją różne rodzaje RNA.
mRNA (matrycowy RNA): Przenosi informację genetyczną z DNA do rybosomów.
tRNA (transportujący RNA): Przenosi aminokwasy do rybosomów.
rRNA (rybosomalny RNA): Buduje rybosomy.
Funkcje Kwasów Nukleinowych
Kwasy nukleinowe pełnią kluczowe funkcje w komórce.
Funkcje DNA
Przechowywanie informacji genetycznej: DNA zawiera kompletny zapis instrukcji budowy i funkcjonowania organizmu.
Replikacja: DNA potrafi się sam powielać. Jest to ważne podczas podziału komórki.
Mutacje: Zmiany w sekwencji DNA. Mogą być spontaniczne lub wywołane przez czynniki zewnętrzne. Mogą prowadzić do zmian w cechach organizmu.
Funkcje RNA
Transkrypcja: Przepisywanie informacji z DNA na mRNA.
Translacja: Tłumaczenie sekwencji mRNA na sekwencję aminokwasów w białku.
Regulacja ekspresji genów: Niektóre rodzaje RNA regulują, które geny są aktywne, a które nie.
Kataliza: Rybozymy, czyli RNA o właściwościach katalitycznych, mogą przyspieszać reakcje biochemiczne.
Procesy związane z kwasami nukleinowymi
Przyjrzyjmy się bliżej ważnym procesom.
Replikacja DNA
Proces kopiowania DNA. Zapewnia przekazanie informacji genetycznej do komórek potomnych.
Wymaga obecności enzymów, takich jak polimeraza DNA.
Proces ten jest półzachowawczy. Każda nowa cząsteczka DNA składa się z jednej starej i jednej nowej nici.
Transkrypcja
Proces syntezy RNA na matrycy DNA.
Kluczową rolę odgrywa polimeraza RNA.
Powstaje mRNA, tRNA i rRNA.
Translacja
Proces syntezy białka na matrycy mRNA.
Zachodzi w rybosomach.
tRNA transportuje aminokwasy do rybosomu, gdzie są łączone w łańcuch polipeptydowy.
Podsumowanie
Brawo! Dotarliśmy do końca.
Pamiętaj:
DNA: Podwójna helisa, deoksyryboza, A-T, G-C. Przechowywanie informacji genetycznej, replikacja.
RNA: Pojedynczy łańcuch, ryboza, A-U, G-C. Synteza białek, regulacja ekspresji genów.
Replikacja: Kopiowanie DNA.
Transkrypcja: Synteza RNA na matrycy DNA.
Translacja: Synteza białka na matrycy mRNA.
Powodzenia na egzaminie! Jesteś na dobrej drodze! Pamiętaj o powtórkach. Zaufaj swojej wiedzy.
