Hej! Przygotowujesz się do egzaminu z Bliskiego Wschodu po II Wojnie Światowej? Super! Chodź, przejdziemy przez najważniejsze zagadnienia, krok po kroku. Dasz radę!
Ustalenie porządku po wojnie
Po II Wojnie Światowej, Bliski Wschód stał się areną rywalizacji mocarstw. Imperia kolonialne osłabły.
Powstała Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ). Jej celem było utrzymanie pokoju.
Mandaty Ligi Narodów przestały istnieć. Nowe państwa zaczęły walczyć o niepodległość.
Powstanie Izraela i konflikt palestyński
To bardzo ważny temat! Ruch syjonistyczny dążył do stworzenia państwa żydowskiego w Palestynie.
W 1947 roku, ONZ uchwaliła rezolucję nr 181. Podzieliła Palestynę na państwo żydowskie i arabskie.
Arabowie odrzucili ten plan. W 1948 roku, proklamowano powstanie Państwa Izrael. Rozpoczęła się wojna arabsko-izraelska.
Wojna zakończyła się zwycięstwem Izraela. Wielu Palestyńczyków straciło domy i stało się uchodźcami.
Powstała Organizacja Wyzwolenia Palestyny (OWP). Jej celem była walka o niepodległe państwo palestyńskie.
Kluczowe postacie
Pamiętaj o Gamalu Abdel Naserze. Był przywódcą Egiptu i symbolem panarabizmu.
Nie zapomnij o Jaserze Arafacie. Stał na czele OWP przez wiele lat.
Rola ropy naftowej
Ropa naftowa to bardzo ważny zasób na Bliskim Wschodzie. Kontrola nad złożami ropy stała się przyczyną konfliktów.
Powstała Organizacja Państw Eksportujących Ropę Naftową (OPEC). Jej celem jest kontrolowanie cen ropy.
Kraje bogate w ropę, takie jak Arabia Saudyjska, zyskały duży wpływ na arenie międzynarodowej.
Wpływ zimnej wojny
Zimna wojna między Stanami Zjednoczonymi i Związkiem Radzieckim miała duży wpływ na Bliski Wschód.
Oba mocarstwa wspierały różne strony konfliktów regionalnych. To zaostrzało napięcia.
Niektóre kraje Bliskiego Wschodu, jak Egipt, początkowo współpracowały ze Związkiem Radzieckim.
Inne, jak Iran pod rządami szacha, były sojusznikami Stanów Zjednoczonych.
Konflikty i wojny
Oprócz wojny arabsko-izraelskiej z 1948 roku, było wiele innych konfliktów.
W 1956 roku miała miejsce kryzys sueski. Dotyczył kontroli nad Kanałem Sueskim.
W 1967 roku wybuchła wojna sześciodniowa. Izrael zajął wtedy m.in. Zachodni Brzeg Jordanu i Strefę Gazy.
W 1973 roku miała miejsce wojna Jom Kippur. Arabskie państwa zaatakowały Izrael.
W 1980 roku wybuchła wojna iracko-irańska. Trwała aż osiem lat.
Rewolucja islamska w Iranie
W 1979 roku w Iranie doszło do rewolucji islamskiej. Obalono szacha.
Władzę przejęli ajatollahowie. Ustanowili republikę islamską.
Rewolucja islamska miała duży wpływ na cały region. Wzrosły wpływy fundamentalizmu islamskiego.
Terroryzm
Na Bliskim Wschodzie pojawiły się organizacje terrorystyczne. Stosowały przemoc dla osiągnięcia celów politycznych.
Al-Kaida, założona przez Osamę bin Ladena, stała się jedną z najbardziej znanych organizacji terrorystycznych.
Podsumowanie
Pamiętaj! Po II Wojnie Światowej Bliski Wschód to region pełen napięć i konfliktów. Powstanie Izraela, zimna wojna, ropa naftowa i rewolucja islamska to kluczowe czynniki, które ukształtowały ten region.
Powodzenia na egzaminie! Wierzę w Ciebie! Skup się na najważniejszych informacjach i spokojnie odpowiadaj na pytania.
Kluczowe terminy:
- Syjonizm
- Rezoolucja ONZ nr 181
- Państwo Izrael
- OWP
- Ropa naftowa
- OPEC
- Zimna wojna
- Rewolucja islamska
- Terroryzm
Kluczowe postacie:
- Gamal Abdel Naser
- Jaser Arafat
- Osama bin Laden
