Hej szóstoklasisto! Przygotuj się na super powtórkę z działu 2 z biologii. Damy radę!
Rozmnażanie się i rozwój roślin
Zaczynamy od kwiatów! Pamiętasz, że to organy rozrodcze roślin?
Budowa kwiatu
Spójrz na rysunek kwiatu. Widzisz tam dno kwiatowe? To podstawa wszystkiego!
Potem mamy działki kielicha. Chronią pąk kwiatowy. Pomyśl o nich jak o tarczy!
Płatki korony są kolorowe i wabią owady. To takie kwiatowe reklamy!
W środku są pręciki i słupek. To najważniejsze części!
Pręcik składa się z nitki i główki pręcika, gdzie powstaje pyłek.
Słupek ma znamię, szyjkę słupka i zalążnię, w której są zalążki.
Zapylanie
Zapylanie to przenoszenie pyłku z pręcika na słupek. Dzielimy je na samozapylenie i zapylenie krzyżowe.
Samozapylenie zachodzi, gdy pyłek przenosi się na słupek tego samego kwiatu. Jakby roślina sama sobie pomagała.
Zapylenie krzyżowe to przenoszenie pyłku na słupek innego kwiatu. Potrzebna jest pomoc z zewnątrz!
Kto pomaga? Wiatr (wiatropylność), owady (owadopylność) a nawet woda!
Rośliny wiatropylne mają małe, niepozorne kwiaty i dużo pyłku. Rośliny owadopylne mają kolorowe i pachnące kwiaty, a także nektar.
Zapłodnienie
Po zapyleniu następuje zapłodnienie. To połączenie komórki jajowej z komórką plemnikową w zalążku.
W wyniku zapłodnienia powstaje zygota, która rozwija się w zarodek.
Z zalążka powstaje nasiono, a z zalążni – owoc. Pamiętaj o tym!
Rozmnażanie bezpłciowe roślin
Rośliny mogą rozmnażać się także bezpłciowo. Nie potrzeba wtedy pyłku i zalążka!
Przykłady? Przez rozłogi (truskawki), kłącza (perz), bulwy (ziemniaki), cebule (tulipany) i odrosty korzeniowe (topola).
Rozmnażanie wegetatywne pozwala roślinie szybko się rozprzestrzenić. To bardzo sprytne!
Rozwój zwierząt
Teraz coś o zwierzętach! Jak rozwijają się młode?
Rozwój prosty
Rozwój prosty – młode zwierzę jest podobne do dorosłego, tylko mniejsze. Na przykład u ssaków, ptaków i niektórych gadów.
Mały piesek wygląda jak duży piesek! To jest rozwój prosty.
Rozwój złożony
Rozwój złożony – młode zwierzę bardzo różni się od dorosłego. Przechodzi przeobrażenie.
Przeobrażenie zupełne – larwa, poczwarka, postać dorosła (imago). Motyle! Gąsienica zmienia się w motyla!
Przeobrażenie niezupełne – larwa (nimfa), postać dorosła. Koniki polne.
Rola owadów w przyrodzie i życiu człowieka
Owady są super ważne! Pamiętaj o tym!
Zapylanie roślin – pszczoły, trzmiele, motyle. Bez nich nie mielibyśmy wielu owoców i warzyw!
Rozkład materii organicznej – mrówki, chrząszcze. Sprzątają po innych!
Pokarm dla innych zwierząt – ptaki, płazy, gady. Ważne ogniwo w łańcuchu pokarmowym.
Ale niektóre owady są szkodnikami. Niszczą uprawy i przenoszą choroby. Trzeba uważać!
Ochrona przyrody
Musimy dbać o przyrodę! To nasz obowiązek!
Ochrona gatunkowa – chronimy zagrożone gatunki roślin i zwierząt. Pomagamy im przetrwać.
Parki narodowe i rezerwaty przyrody – miejsca, gdzie przyroda jest szczególnie chroniona. Oazy dla zwierząt i roślin.
Recykling – segregujemy śmieci i dajemy im drugie życie. Oszczędzamy surowce.
Oszczędzanie wody i energii – dbamy o zasoby naturalne. Myślmy o przyszłości!
Podsumowanie najważniejszych zagadnień:
- Budowa kwiatu: dno kwiatowe, działki kielicha, płatki korony, pręciki, słupek.
- Zapylanie: samozapylenie i zapylenie krzyżowe (wiatropylność i owadopylność).
- Zapłodnienie: powstanie zygoty, zarodka, nasiona i owocu.
- Rozmnażanie bezpłciowe: rozłogi, kłącza, bulwy, cebule, odrosty korzeniowe.
- Rozwój zwierząt: rozwój prosty i rozwój złożony (przeobrażenie zupełne i niezupełne).
- Rola owadów: zapylanie, rozkład materii organicznej, pokarm dla innych zwierząt.
- Ochrona przyrody: ochrona gatunkowa, parki narodowe, recykling, oszczędzanie.
Pamiętaj! Powtórz materiał, zrób kilka zadań i będziesz gotowy na test! Trzymam kciuki!
