Witajcie, drodzy uczniowie! Gotowi na powtórkę z Biologii: Puls życia, klasa 5? Świetnie! Przygotowałem dla Was specjalny przewodnik, który pomoże Wam usystematyzować wiedzę i poczuć się pewniej przed sprawdzianem. Zaczynamy!
Dział 1: Różnorodność życia na Ziemi
Co to jest biologia?
Biologia to nauka o życiu. Bada budowę, funkcjonowanie i rozwój organizmów żywych.
Cechy organizmów żywych.
Pamiętajcie o podstawowych cechach: odżywianie, oddychanie, rozmnażanie, reagowanie na bodźce, wzrost i rozwój.
Odżywianie to pobieranie pokarmu.
Oddychanie to pobieranie tlenu i wydalanie dwutlenku węgla.
Rozmnażanie to wydawanie na świat potomstwa.
Reagowanie na bodźce to odpowiadanie na zmiany w otoczeniu.
Wzrost to zwiększanie rozmiarów.
Rozwój to zmiany zachodzące w organizmie.
Podział organizmów.
Organizmy dzielimy na królestwa: bakterie, protisty, grzyby, rośliny i zwierzęta.
Każde królestwo ma swoje charakterystyczne cechy.
Środowisko życia.
Organizmy żyją w różnych środowiskach: w wodzie, na lądzie, w glebie i w powietrzu.
Każde środowisko ma swoje specyficzne warunki, do których organizmy są przystosowane.
Dział 2: Budowa i funkcjonowanie roślin
Części roślin.
Rośliny składają się z: korzeni, łodygi, liści i kwiatów.
Korzenie pobierają wodę i sole mineralne.
Łodyga utrzymuje roślinę i transportuje substancje.
Liście przeprowadzają fotosyntezę.
Kwiaty służą do rozmnażania.
Fotosynteza.
Fotosynteza to proces, w którym rośliny wytwarzają pokarm z dwutlenku węgla i wody, wykorzystując energię słoneczną.
Produktem ubocznym fotosyntezy jest tlen.
Oddychanie roślin.
Rośliny oddychają tak jak zwierzęta – pobierają tlen i wydalają dwutlenek węgla.
Oddychanie zachodzi przez całą dobę.
Rozmnażanie roślin.
Rośliny rozmnażają się płciowo (przez nasiona) i bezpłciowo (np. przez kłącza, bulwy, rozłogi).
Nasiona powstają w owocach.
Dział 3: Budowa i funkcjonowanie zwierząt
Cechy zwierząt.
Zwierzęta są organizmami cudzożywnymi – muszą pobierać pokarm z otoczenia.
Są ruchliwe i posiadają narządy zmysłów.
Podział zwierząt.
Zwierzęta dzielimy na bezkręgowce (np. owady, ślimaki, dżdżownice) i kręgowce (np. ryby, płazy, gady, ptaki, ssaki).
Bezkręgowce nie mają szkieletu wewnętrznego.
Kręgowce mają szkielet wewnętrzny zbudowany z kręgów.
Odżywianie zwierząt.
Zwierzęta dzielimy na roślinożerne, mięsożerne i wszystkożerne.
Roślinożerne żywią się roślinami.
Mięsożerne żywią się mięsem.
Wszystkożerne żywią się zarówno roślinami, jak i mięsem.
Oddychanie zwierząt.
Zwierzęta oddychają za pomocą skóry, skrzeli, tchawek lub płuc.
Skóra – np. u dżdżownic.
Skrzela – np. u ryb.
Tchawki – np. u owadów.
Płuca – np. u ssaków.
Rozmnażanie zwierząt.
Zwierzęta rozmnażają się płciowo.
Samica składa jaja, które są zapładniane przez samca.
Niektóre zwierzęta rodzą żywe młode.
Dział 4: Człowiek – organizm żywy
Budowa ciała człowieka.
Ciało człowieka składa się z: głowy, tułowia i kończyn (górnych i dolnych).
Wewnątrz ciała znajdują się narządy.
Układy narządów.
Człowiek posiada następujące układy narządów: oddechowy, krwionośny, pokarmowy, nerwowy, kostny, mięśniowy i wydalniczy.
Układ oddechowy służy do oddychania.
Układ krwionośny transportuje krew.
Układ pokarmowy trawi pokarm.
Układ nerwowy kontroluje działanie organizmu.
Układ kostny tworzy szkielet.
Układ mięśniowy umożliwia ruch.
Układ wydalniczy usuwa zbędne produkty przemiany materii.
Odżywianie człowieka.
Człowiek potrzebuje różnorodnej diety, bogatej w witaminy i minerały.
Należy unikać nadmiaru cukru i tłuszczów.
Higiena i zdrowie.
Ważne jest dbanie o higienę osobistą, aktywność fizyczną i unikanie używek.
Regularne wizyty u lekarza pomagają w utrzymaniu dobrego stanu zdrowia.
Podsumowanie
Pamiętajcie o najważniejszych pojęciach: biologia, organizmy żywe, królestwa, rośliny, zwierzęta, człowiek, fotosynteza, układy narządów.
Powtórzcie definicje i funkcje poszczególnych elementów. Uczcie się systematycznie, a na pewno poradzicie sobie świetnie!
Powodzenia na sprawdzianie! Wierzę w Was!
