Witajcie, drodzy uczniowie klasy 5! Przygotowujemy się razem do sprawdzianu z działu 1 z biologii. Zatem, zaczynamy!
Co to jest biologia?
Biologia to nauka o życiu. Bada wszystko, co żywe. Zajmuje się roślinami, zwierzętami i ludźmi. Interesuje ją budowa, funkcjonowanie i rozwój organizmów.
Czy zastanawialiście się kiedyś, dlaczego ptaki potrafią latać? Albo dlaczego drzewa mają liście? Biologia daje odpowiedzi na te pytania!
Różne działy biologii
Biologia jest bardzo szeroką dziedziną. Dlatego dzieli się na mniejsze działy.
Botanika to nauka o roślinach. Botanicy badają drzewa, kwiaty, trawy i wiele innych roślin.
Zoologia to nauka o zwierzętach. Zoolodzy zajmują się ssakami, ptakami, rybami, owadami i wszystkimi innymi zwierzętami.
Mikrobiologia to nauka o mikroorganizmach. Mówimy tu o bakteriach, wirusach i grzybach. Są one bardzo małe, ale bardzo ważne!
Anatomia to nauka o budowie organizmów. Anatomiści badają, z czego zbudowane jest ciało.
Fizjologia to nauka o funkcjonowaniu organizmów. Fizjolodzy badają, jak działają różne narządy.
Co to jest organizm?
Organizm to istota żywa. Może to być roślina, zwierzę, bakteria, grzyb... cokolwiek, co wykazuje cechy życia.
Wszystkie organizmy mają pewne cechy wspólne. Oddychają, odżywiają się, rosną, rozmnażają się i reagują na bodźce.
Cechy organizmów żywych
Oddychanie to proces pobierania tlenu i wydalania dwutlenku węgla. Dzięki temu organizmy uzyskują energię do życia.
Odżywianie się to pobieranie pokarmu, który dostarcza energii i budulca. Rośliny same wytwarzają pokarm, a zwierzęta go zjadają.
Wzrost to zwiększanie rozmiarów i masy ciała. Dzieci rosną, drzewa rosną, a nawet bakterie rosną!
Rozmnażanie się to powiększanie liczby osobników danego gatunku. Dzięki temu gatunki mogą przetrwać.
Reagowanie na bodźce to odpowiadanie na zmiany w otoczeniu. Na przykład, zamykamy oczy, gdy jest bardzo jasno.
Budowa komórkowa organizmów
Wszystkie organizmy zbudowane są z komórek. Komórka to podstawowa jednostka życia. Jest jak mały cegiełka, z której zbudowane są większe organizmy.
Niektóre organizmy są jednokomórkowe. Składają się tylko z jednej komórki. Przykładem są bakterie i niektóre protisty.
Inne organizmy są wielokomórkowe. Składają się z wielu komórek. Przykładem są rośliny, zwierzęta i ludzie.
Różnice między komórką roślinną a zwierzęcą
Komórka roślinna różni się od komórki zwierzęcej. Ma dodatkowe elementy.
Ściana komórkowa chroni komórkę roślinną i nadaje jej kształt. Komórki zwierzęce nie mają ściany komórkowej.
Chloroplasty zawierają chlorofil. Chlorofil umożliwia roślinom przeprowadzanie fotosyntezy. Komórki zwierzęce nie mają chloroplastów.
Wakuola to duża przestrzeń w komórce roślinnej. Służy do przechowywania wody i innych substancji. Komórki zwierzęce mają mniejsze wakuole albo w ogóle ich nie mają.
Środowisko życia organizmów
Środowisko życia to wszystko, co otacza organizm. Może to być woda, ląd, powietrze. Oraz inne organizmy.
Organizmy są przystosowane do życia w określonym środowisku. Na przykład, ryby są przystosowane do życia w wodzie, a ptaki do życia w powietrzu.
Czynniki środowiska
Czynniki środowiska to warunki, które wpływają na życie organizmów. Dzielimy je na abiotyczne i biotyczne.
Czynniki abiotyczne to czynniki nieożywione. Na przykład, temperatura, światło, woda, gleba.
Czynniki biotyczne to czynniki ożywione. To oddziaływania między organizmami. Konkurencja, drapieżnictwo, pasożytnictwo, symbioza.
Podsumowanie
Gratulacje! Przeszliśmy przez cały dział 1. Pamiętajcie o najważniejszych pojęciach: biologia, organizm, komórka, środowisko życia.
Powodzenia na sprawdzianie! Wierzę w Was!
- Biologia to nauka o życiu.
- Organizm to istota żywa.
- Organizmy oddychają, odżywiają się, rosną, rozmnażają się i reagują na bodźce.
- Organizmy zbudowane są z komórek.
- Komórka roślinna ma ścianę komórkową, chloroplasty i wakuolę.
- Środowisko życia to wszystko, co otacza organizm.
- Czynniki środowiska to abiotyczne (nieożywione) i biotyczne (ożywione).
Uczcie się pilnie i do zobaczenia na kolejnej lekcji!
