Hej siódmoklasisto! Gotowi powtórzyć materiał z układu pokarmowego? Super! Zaczynamy!
Funkcje Układu Pokarmowego
Układ pokarmowy to bardzo ważny system. Co robi?
Po pierwsze, pobiera pokarm. Czyli jemy!
Po drugie, trawi pokarm. Rozkłada go na mniejsze części.
Po trzecie, wchłania składniki odżywcze. Dostarcza je do krwi.
Po czwarte, usuwa niestrawione resztki. To co organizm nie potrzebuje.
Budowa Układu Pokarmowego
Z czego składa się układ pokarmowy? Spójrzmy na poszczególne organy.
Jama Ustna
Tu zaczyna się podróż jedzenia! Co się tu dzieje?
Mamy zęby. One rozdrabniają pokarm.
Jest też język. Miesza pokarm ze śliną.
I oczywiście ślinianki. Produkują ślinę. Ślina zawiera enzymy trawienne, które rozpoczynają trawienie węglowodanów.
Przełyk
To rura! Łączy jamę ustną z żołądkiem.
Pokarm przesuwa się przez przełyk dzięki ruchom perystaltycznym. To takie skurcze mięśni.
Żołądek
To worek! Tu pokarm jest mieszany i trawiony.
Ściany żołądka wydzielają kwas solny i enzymy trawienne. Kwas zabija bakterie, a enzymy trawią białka.
Powstaje miazga pokarmowa.
Jelito Cienkie
Długie i kręte! To najważniejsze miejsce wchłaniania składników odżywczych.
Podzielone jest na trzy części: dwunastnicę, jelito czcze i jelito kręte.
W dwunastnicy pokarm miesza się z sokiem trzustkowym (z trzustki) i żółcią (z wątroby).
Sok trzustkowy zawiera enzymy trawiące białka, tłuszcze i węglowodany.
Żółć emulguje tłuszcze, czyli rozbija je na mniejsze krople.
Ściany jelita cienkiego pokryte są kosmkami jelitowymi. Zwiększają one powierzchnię wchłaniania.
Jelito Grube
Krótsze i szersze niż jelito cienkie. Tu wchłaniana jest woda i formowany kał.
Żyją tu bakterie! Pomagają trawić niektóre substancje.
Ostatnią częścią jelita grubego jest odbytnica. Tam gromadzi się kał.
Wątroba
Duży organ! Produkuje żółć. Magazynuje glikogen.
Oczyszcza krew z toksyn.
Trzustka
Produkuje sok trzustkowy i insulinę. Insulina reguluje poziom cukru we krwi.
Trawienie Pokarmu
Jak to wszystko działa? Krok po kroku.
1. W jamie ustnej pokarm jest rozdrabniany i mieszany ze śliną.
2. W przełyku pokarm przesuwa się do żołądka.
3. W żołądku pokarm jest trawiony przez kwas solny i enzymy.
4. W jelicie cienkim składniki odżywcze są wchłaniane do krwi.
5. W jelicie grubym wchłaniana jest woda, a niestrawione resztki formują się w kał.
6. Kał jest usuwany z organizmu przez odbyt.
Enzymy Trawienne
Co to takiego te enzymy? To białka, które przyspieszają reakcje chemiczne.
W układzie pokarmowym pomagają rozkładać pokarm na mniejsze cząsteczki.
Przykłady: amylaza (trawi węglowodany), proteazy (trawią białka), lipazy (trawią tłuszcze).
Higiena Układu Pokarmowego
Jak dbać o układ pokarmowy?
Jedz regularnie. Nie pomijaj posiłków.
Dbaj o higienę jamy ustnej. Myj zęby po każdym posiłku.
Pij dużo wody.
Unikaj przetworzonej żywności. Wybieraj świeże produkty.
Ćwicz regularnie. Aktywność fizyczna pobudza trawienie.
Podsumowanie
Super! Dotarliśmy do końca. Pamiętaj:
Układ pokarmowy pobiera, trawi, wchłania i usuwa.
Składa się z: jamy ustnej, przełyku, żołądka, jelita cienkiego, jelita grubego, wątroby i trzustki.
Enzymy trawienne rozkładają pokarm.
Dbaj o higienę układu pokarmowego!
Powodzenia na sprawdzianie!
