Hej! Przygotowujesz się do sprawdzianu z biologii w klasie 5? Super! Ten przewodnik pomoże Ci usystematyzować wiedzę i poczuć się pewniej. Razem damy radę!
I. Świat Organizmów
Co to jest organizm?
Organizm to każda żywa istota. Ma zdolność do wykonywania czynności życiowych.
Czym charakteryzuje się życie?
Życie charakteryzuje się m.in. odżywianiem, oddychaniem, wydalaniem, ruchem, rozmnażaniem i reagowaniem na bodźce.
Podział organizmów
Organizmy dzielimy na jednokomórkowe i wielokomórkowe.
Organizmy jednokomórkowe, np. bakterie i pierwotniaki, składają się z jednej komórki.
Organizmy wielokomórkowe, np. rośliny, zwierzęta i grzyby, składają się z wielu komórek.
Komórka to podstawowa jednostka życia.
Królestwa organizmów
Ziemia jest pełna różnych organizmów! Dzielimy je na królestwa.
Główne królestwa to: bakterie, protisty, grzyby, rośliny i zwierzęta.
Każde królestwo ma swoje unikalne cechy.
II. Bakterie
Czym są bakterie?
Bakterie to organizmy jednokomórkowe. Są bardzo małe i występują wszędzie!
Mają prostą budowę. Nie mają jądra komórkowego!
Budowa bakterii
Bakteria składa się z: ściany komórkowej, błony komórkowej, cytoplazmy i materiału genetycznego (DNA).
Niektóre bakterie mają rzęski, które umożliwiają im ruch.
Znaczenie bakterii
Bakterie pełnią ważne role w przyrodzie. Są rozkładaczami.
Bakterie biorą udział w obiegu materii.
Niektóre bakterie są wykorzystywane w produkcji żywności, np. jogurtów i serów.
Niestety, niektóre bakterie są chorobotwórcze. Powodują choroby.
Jak chronić się przed bakteriami?
Dbaj o higienę! Często myj ręce.
Unikaj kontaktu z osobami chorymi.
Spożywaj świeże i dobrze umyte produkty.
III. Protisty
Czym są protisty?
Protisty to bardzo różnorodna grupa organizmów. Mogą być jednokomórkowe lub wielokomórkowe.
Niektóre protisty przypominają rośliny, inne zwierzęta, a jeszcze inne grzyby.
Podział protistów
Protisty dzielimy na: protisty roślinopodobne (glony), protisty zwierzętopodobne (pierwotniaki) i protisty grzybopodobne.
Glony przeprowadzają fotosyntezę. Wytwarzają tlen!
Pierwotniaki są często drapieżnikami. Polują na inne organizmy.
Znaczenie protistów
Protisty są ważnym ogniwem w łańcuchach pokarmowych.
Glony produkują tlen.
Niektóre protisty, np. Euglena, są wykorzystywane w badaniach naukowych.
Niektóre pierwotniaki są chorobotwórcze, np. zarodziec malarii.
IV. Grzyby
Czym są grzyby?
Grzyby to organizmy wielokomórkowe (zwykle) lub jednokomórkowe.
Nie potrafią same wytwarzać pokarmu. Są cudzożywne.
Budowa grzybów
Typowy grzyb składa się z: kapelusza i trzonu.
Pod ziemią znajduje się grzybnia, zbudowana z cienkich nici – strzępek.
Podział grzybów
Grzyby dzielimy na: grzyby kapeluszowe, pleśniaki i drożdże.
Grzyby kapeluszowe to np. borowiki, kurki i muchomory.
Pleśniaki to np. pędzlaki i kropidlaki. Rosną na chlebie i owocach.
Drożdże to jednokomórkowe grzyby. Wykorzystywane są do wypieku ciast.
Znaczenie grzybów
Grzyby są rozkładaczami. Biorą udział w obiegu materii.
Niektóre grzyby są jadalne. Stanowią pokarm dla ludzi i zwierząt.
Niektóre grzyby są wykorzystywane w przemyśle farmaceutycznym, np. do produkcji antybiotyków.
Niektóre grzyby są trujące. Należy unikać zbierania grzybów, których się nie zna!
Podsumowanie
Pamiętaj! Organizmy dzielimy na jednokomórkowe i wielokomórkowe. Mamy bakterie, protisty, grzyby, rośliny i zwierzęta.
Bakterie są bardzo małe i mają prostą budowę. Pełnią ważne role w przyrodzie.
Protisty są bardzo różnorodne. Dzielimy je na glony i pierwotniaki.
Grzyby są cudzożywne. Dzielimy je na grzyby kapeluszowe, pleśniaki i drożdże.
Powodzenia na sprawdzianie! Jesteś gotowy!
