Białko W Płynie Mózgowo Rdzeniowym

Written by Margaret Weigel
Updated at: 16 June 2025

Hej! Zaraz przejdziemy razem przez temat białka w płynie mózgowo-rdzeniowym. To ważny temat na egzamin. Postaram się, żeby było to proste i zrozumiałe. Gotowi?

Co to jest Płyn Mózgowo-Rdzeniowy?

Płyn mózgowo-rdzeniowy (PMR), inaczej liquor cerebrospinalis, to jasny płyn. Otacza on mózg i rdzeń kręgowy. Działa jak amortyzator i chroni te delikatne struktury.

PMR jest produkowany w splotach naczyniówkowych. Te sploty znajdują się w komorach mózgu. Płyn krąży po całym układzie nerwowym.

Funkcje PMR to:

Ochrona mechaniczna
Transport substancji odżywczych
Usuwanie produktów przemiany materii
Utrzymywanie stabilnego środowiska dla mózgu

Białko w Płynie Mózgowo-Rdzeniowym

Białko jest naturalnie obecne w PMR. Ważne jest jednak, aby jego stężenie mieściło się w normie.

Norma białka w PMR u dorosłych wynosi zwykle 0,15-0,45 g/l. U dzieci wartości mogą być nieco inne.

Zbyt wysokie stężenie białka nazywamy proteinorrachią. To może wskazywać na różne problemy zdrowotne.

Skład Białka w PMR

Białko w PMR składa się z różnych frakcji. Należą do nich:

Albumina: Główne białko osocza. Przechodzi do PMR przez barierę krew-mózg.
Globuliny: np. immunoglobuliny (IgG, IgA, IgM). Odpowiadają za odporność.
Prealbumina: Białko transportujące hormony tarczycy.
Białka ostrej fazy: Pojawiają się w stanach zapalnych.

Przyczyny Podwyższonego Białka w PMR

Proteinorrachia może mieć wiele przyczyn. Ważne jest, aby ustalić, co ją powoduje.

Najczęstsze przyczyny to:

Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych: Bakteryjne, wirusowe lub grzybicze. Powoduje wzrost przepuszczalności bariery krew-mózg.
Zapalenie mózgu: Podobnie jak w zapaleniu opon, dochodzi do uszkodzenia bariery.
Guzy mózgu lub rdzenia kręgowego: Mogą uszkadzać barierę krew-mózg lub produkować białka.
Stwardnienie rozsiane (SM): Powoduje zmiany zapalne w mózgu i rdzeniu. Charakterystyczne są prążki oligoklonalne IgG.
Zespół Guillaina-Barrégo: Choroba autoimmunologiczna atakująca nerwy obwodowe. Często występuje podwyższone białko w PMR.
Urazy głowy lub kręgosłupa: Mogą prowadzić do wycieku krwi i białka do PMR.
Krwawienie podpajęczynówkowe: Krew dostaje się do PMR, podnosząc poziom białka.
Poliradikulopatie: Choroby nerwów rdzeniowych.
Blok podpajęczynówkowy: Utrudnia przepływ PMR, powodując nagromadzenie białka poniżej bloku.

Diagnostyka

Aby ustalić przyczynę proteinorrachii, wykonuje się:

Punkcję lędźwiową: Pobranie próbki PMR.
Badanie ogólne PMR: Ocena wyglądu, komórek i białka.
Elektroforeza białek PMR: Rozdzielenie białek na frakcje. Pozwala na identyfikację prążków oligoklonalnych.
Badania obrazowe mózgu i rdzenia: MRI, CT. Pomagają w wykryciu guzów, zmian zapalnych, urazów.
Badania serologiczne: Wykrywanie przeciwciał przeciwko różnym patogenom.

Prążki Oligoklonalne

Prążki oligoklonalne to charakterystyczne pasma immunoglobulin (IgG) widoczne w elektroforezie białek PMR.

Ich obecność sugeruje syntezę immunoglobulin wewnątrz OUN (ośrodkowym układzie nerwowym).

Występują m.in. w stwardnieniu rozsianym (SM), zapaleniach OUN, zakażeniach.

Ważne jest, aby porównać prążki w PMR z prążkami w surowicy krwi. Jeśli występują tylko w PMR, świadczy to o syntezie wewnątrz OUN.

Leczenie

Leczenie proteinorrachii zależy od jej przyczyny.

Przykłady:

Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych: Antybiotyki (w przypadku bakteryjnego zapalenia), leki przeciwwirusowe (w przypadku wirusowego).
Guzy mózgu: Operacja, radioterapia, chemioterapia.
Stwardnienie rozsiane: Leki modyfikujące przebieg choroby.
Zespół Guillaina-Barrégo: Immunoglobuliny, plazmafereza.

Ważne jest, aby jak najszybciej ustalić przyczynę i wdrożyć odpowiednie leczenie.