Często słyszymy o różnych substancjach chemicznych i ich właściwościach. Dziś skupimy się na dwóch popularnych alkoholach: alkoholu metylowym i alkoholu etylowym. Porozmawiamy o tym, czy mają one odczyn kwasowy, zasadowy, czy obojętny.
Zanim przejdziemy dalej, wyjaśnijmy sobie kilka podstawowych pojęć. To nam pomoże lepiej zrozumieć cały temat. Zacznijmy od tego, czym w ogóle jest odczyn.
Czym jest odczyn?
Odczyn, inaczej pH, to miara kwasowości lub zasadowości roztworu. Mówi nam, czy dana substancja jest bardziej kwasowa, zasadowa (inaczej alkaliczna), czy obojętna. pH mierzy się na skali od 0 do 14.
Skala pH wygląda następująco: wartości od 0 do 6 wskazują na odczyn kwasowy, 7 to odczyn obojętny, a wartości od 8 do 14 wskazują na odczyn zasadowy. Im niższa wartość pH, tym silniejszy kwas. Im wyższa wartość pH, tym silniejsza zasada.
Przykład: sok z cytryny ma pH około 2, więc jest kwasowy. Czysta woda ma pH 7, więc jest obojętna. Roztwór mydła ma pH około 9-10, więc jest zasadowy. To są proste przykłady z życia codziennego.
Alkohole: Co to takiego?
Alkohole to grupa związków organicznych, które w swojej strukturze zawierają grupę hydroksylową (-OH). Grupa hydroksylowa jest połączona z atomem węgla. Istnieje wiele różnych alkoholi, a te dwa, które nas dzisiaj interesują, to alkohol metylowy (metanol) i alkohol etylowy (etanol).
Alkohol metylowy (CH3OH) jest bardzo toksyczny i spożycie nawet niewielkiej ilości może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, w tym ślepoty, a nawet śmierci. Nie wolno go pić! Używany jest głównie w przemyśle, na przykład jako rozpuszczalnik. Jest bezbarwny i ma ostry zapach.
Alkohol etylowy (C2H5OH), znany również jako etanol, jest tym alkoholem, który znajduje się w napojach alkoholowych, takich jak piwo, wino i wódka. Powstaje w procesie fermentacji cukrów. Jest również stosowany w przemyśle, na przykład jako rozpuszczalnik i środek dezynfekujący.
Alkohol Metylowy i Etylowy: Jaki mają odczyn?
Teraz przejdźmy do sedna sprawy: jaki odczyn mają alkohol metylowy i etylowy? Zarówno czysty alkohol metylowy, jak i czysty alkohol etylowy mają odczyn obojętny, czyli ich pH wynosi około 7.
To może być zaskakujące, bo wiele osób kojarzy słowo "alkohol" z kwasami. Ale alkohole, same w sobie, nie są ani kwasami, ani zasadami. Ich odczyn jest zbliżony do obojętnego. To oznacza, że nie powodują one wyraźnego zakwaszenia ani zasadowienia roztworu.
Trzeba jednak pamiętać o jednej ważnej rzeczy. Alkohole mogą reagować z innymi substancjami, a to może wpłynąć na pH roztworu. Na przykład, jeśli alkohol etylowy zostanie zmieszany z wodą, odczyn takiego roztworu nadal będzie zbliżony do obojętnego. Ale jeśli do alkoholu dodamy kwas lub zasadę, to odczyn roztworu ulegnie zmianie.
Dlaczego alkohole mają odczyn obojętny?
Odczyn substancji zależy od tego, czy w roztworze dominują jony wodorowe (H+) (wtedy jest kwasowy) czy jony hydroksylowe (OH-) (wtedy jest zasadowy). W czystym alkoholu metylowym i etylowym stężenie tych jonów jest bardzo niskie i zbliżone do siebie, dlatego ich odczyn jest obojętny.
Grupa hydroksylowa (-OH) w alkoholu może teoretycznie oddawać proton (H+), co czyniłoby go kwasem. Może też przyjmować proton, co czyniłoby go zasadą. Jednak w praktyce, alkohole bardzo słabo oddają lub przyjmują protony. Zatem ich właściwości kwasowe i zasadowe są bardzo słabe, na tyle słabe, że uznaje się je za substancje o odczynie obojętnym.
Alkohole w życiu codziennym i w laboratorium
W laboratorium, podczas wykonywania eksperymentów, bardzo ważne jest, aby znać odczyn używanych substancji. Jeśli pracujesz z alkoholem, wiesz, że nie musisz się martwić o to, że sam w sobie zmieni pH roztworu. Ale musisz pamiętać o jego reakcjach z innymi substancjami.
W życiu codziennym, alkohol etylowy jest powszechnie stosowany jako środek dezynfekujący. Ma działanie bakteriobójcze i wirusobójcze. Jego odczyn obojętny sprawia, że jest bezpieczny dla skóry (oczywiście w odpowiednim stężeniu). Nie podrażnia skóry tak bardzo, jak silne kwasy lub zasady.
Podsumowując, alkohol metylowy i etylowy, same w sobie, mają odczyn obojętny. To ważne informacje, które warto zapamiętać, zarówno ze względu na wiedzę chemiczną, jak i bezpieczeństwo. Pamiętajmy, że alkohol metylowy jest silnie toksyczny i nie nadaje się do spożycia. Używajmy alkoholi odpowiedzialnie i zgodnie z ich przeznaczeniem.
