Skala Barthel jest narzędziem oceny funkcjonalnej. Pomaga określić poziom samodzielności pacjenta w wykonywaniu podstawowych czynności życia codziennego (ADL – Activities of Daily Living).
Co to jest Skala Barthel?
To prosta i szybka metoda. Służy do pomiaru stopnia niezależności osoby badanej. Wynik w skali Barthel jest wyrażony liczbowo. Im wyższy wynik, tym większa samodzielność pacjenta.
Skala Barthel jest często stosowana w rehabilitacji. Używa się jej w opiece długoterminowej i geriatrii. Pozwala na monitorowanie postępów pacjenta. Może pomóc w planowaniu opieki i terapii.
Jakie czynności ocenia Skala Barthel?
Skala Barthel ocenia 10 podstawowych czynności. Każda z nich jest punktowana w zależności od stopnia samodzielności pacjenta. Pacjent otrzymuje punkty za każdą czynność, a suma punktów określa ogólny poziom jego sprawności.
Oto lista ocenianych czynności:
- Jedzenie
- Poruszanie się (przesiadanie się z łóżka na krzesło i z powrotem)
- Utrzymywanie higieny osobistej
- Korzystanie z toalety
- Kąpiel/prysznic
- Poruszanie się po płaskim terenie
- Wchodzenie i schodzenie po schodach
- Ubieranie się i rozbieranie
- Kontrola oddawania moczu
- Kontrola oddawania stolca
Punktacja w Skali Barthel
Każda z wymienionych czynności jest oceniana oddzielnie. Ocena opiera się na obserwacji i wywiadzie z pacjentem. Wartości punktowe są różne dla każdej czynności, odzwierciedlając jej względną trudność i znaczenie dla samodzielnego funkcjonowania.
Przykładowo, jedzenie może być oceniane następująco: 10 punktów – samodzielne, 5 punktów – potrzebuje pomocy w krojeniu lub smarowaniu, 0 punktów – wymaga karmienia.
Poruszanie się (przesiadanie się) może być oceniane następująco: 15 punktów – samodzielne, 10 punktów – minimalna pomoc lub nadzór, 5 punktów – potrzebuje dużej pomocy, 0 punktów – nie jest w stanie się przesiąść.
Utrzymywanie higieny osobistej: 5 punktów – samodzielne (mycie twarzy, czesanie się, mycie zębów), 0 punktów – wymaga pomocy.
Korzystanie z toalety: 10 punktów – samodzielne (wchodzenie i wychodzenie z toalety, rozbieranie się i ubieranie, podcieranie), 5 punktów – potrzebuje częściowej pomocy, 0 punktów – wymaga całkowitej pomocy.
Kąpiel/prysznic: 5 punktów – samodzielne, 0 punktów – wymaga pomocy.
Poruszanie się po płaskim terenie: 15 punktów – samodzielne (może przejść 50 metrów bez pomocy), 10 punktów – potrzebuje pomocy lub nadzoru (np. korzysta z laski), 5 punktów – porusza się na wózku inwalidzkim, 0 punktów – nie porusza się.
Wchodzenie i schodzenie po schodach: 10 punktów – samodzielne, 5 punktów – potrzebuje pomocy lub nadzoru, 0 punktów – nie jest w stanie wejść po schodach.
Ubieranie się i rozbieranie: 10 punktów – samodzielne, 5 punktów – potrzebuje częściowej pomocy, 0 punktów – wymaga całkowitej pomocy.
Kontrola oddawania moczu: 10 punktów – trzyma mocz, 5 punktów – sporadyczne epizody nietrzymania moczu (mniej niż raz dziennie), 0 punktów – nietrzymanie moczu.
Kontrola oddawania stolca: 10 punktów – trzyma stolec, 5 punktów – sporadyczne epizody nietrzymania stolca (mniej niż raz w tygodniu), 0 punktów – nietrzymanie stolca.
Interpretacja Wyników
Suma punktów uzyskanych we wszystkich 10 kategoriach daje ogólny wynik w skali Barthel. Maksymalny wynik to 100 punktów, co oznacza pełną samodzielność. Minimalny wynik to 0 punktów, oznaczający całkowitą zależność od osoby trzeciej.
Interpretacja wyników zazwyczaj wygląda następująco:
- 91-100 punktów: Pełna samodzielność
- 61-90 punktów: Niewielka zależność
- 41-60 punktów: Umiarkowana zależność
- 21-40 punktów: Znaczna zależność
- 0-20 punktów: Całkowita zależność
Ocena 40 punktów w skali Barthel wskazuje na *znaczną zależność* pacjenta. Oznacza to, że pacjent potrzebuje znaczącej pomocy w wielu podstawowych czynnościach życia codziennego. Opieka nad takim pacjentem wymaga zaangażowania personelu medycznego lub opiekunów.
Zastosowanie Skali Barthel
Skala Barthel ma szerokie zastosowanie w praktyce klinicznej. Jest używana do:
- Ocena stanu funkcjonalnego pacjentów po udarach mózgu.
- Monitorowanie postępów rehabilitacji pacjentów z różnymi schorzeniami.
- Planowanie opieki długoterminowej dla osób starszych i niepełnosprawnych.
- Określanie potrzeb pacjentów w zakresie pomocy i wsparcia.
- Badania naukowe nad skutecznością interwencji terapeutycznych.
Pomiar Skalą Barthel jest obiektywny. Pozwala na porównywanie stanu funkcjonalnego pacjentów w czasie. Dostarcza cennych informacji dla lekarzy, pielęgniarek i terapeutów.
Podsumowanie
Skala Barthel jest prostym, ale skutecznym narzędziem. Pomaga ocenić stopień samodzielności pacjenta w wykonywaniu podstawowych czynności dnia codziennego. Wynik w skali pozwala na planowanie odpowiedniej opieki. Umożliwia monitorowanie postępów w rehabilitacji. Jest cennym instrumentem w ocenie funkcjonalnej pacjentów.
