Witajcie, drodzy adepci języka rosyjskiego! Dziś zanurzymy się w świat koniugacji, a konkretnie skupimy się na II koniugacji. Nie bójcie się, to nie jest tak straszne, jak się wydaje! Pomyślcie o tym, jak o dwóch drużynach piłkarskich (I i II koniugacja) – każda ma swoje zasady i sposoby na wygraną. My skupimy się na taktyce jednej z nich.
Czym charakteryzuje się II koniugacja?
Głównym znakiem rozpoznawczym II koniugacji jest końcówka -ить w bezokoliczniku (infinitiv). Wyobraźcie sobie, że wszystkie czasowniki, które kończą się na -ить, noszą małą plakietkę z napisem "II koniugacja". Widzisz taką plakietkę – wiesz, z kim masz do czynienia!
Przykład: говорить (gawarić) – mówić; любить (lubić) – kochać; смотреть (smatrieć) – patrzeć.
Ale, jak to zwykle bywa w językach, są wyjątki! Nie wszystkie czasowniki z -ить należą do II koniugacji. I tutaj pojawia się mały haczyk. Ale o tym za chwilę.
Odmiana czasowników II koniugacji – wzór
Teraz przejdźmy do sedna – jak odmieniać czasowniki II koniugacji. Pomyślcie o tym jak o formule matematycznej – wstawiasz odpowiednie dane i otrzymujesz wynik.
Oto wzór, który warto zapamiętać (lub narysować, jeśli jesteście wzrokowcami!):
Ja – -ю/-у ( -iu/ -u)
Ty – -ишь (-isz)
On/Ona/Ono – -ит (-it)
My – -им (-im)
Wy – -ите (-icie)
Oni/One – -ят/-ат (-jat/-at)
Przykład: Weźmy czasownik любить (lubić) i odmieńmy go razem. Najpierw odrzucamy końcówkę -ить. Zostaje nam podstawa люб- (lub-).
Teraz dodajemy odpowiednie końcówki:
Я люблю (ja lublu) – Ja lubię
Ты любишь (ty lubisz) – Ty lubisz
Он/Она/Оно любит (on/ona/ono lubit) – On/Ona/Ono lubi
Мы любим (my lubim) – My lubimy
Вы любите (wy lubicie) – Wy lubicie
Они любят (oni lubiat) – Oni lubią
Widzicie? Nie taki diabeł straszny! Po prostu trzeba zapamiętać wzór i odpowiednio go stosować.
Wyjątki – czyli ciemna strona II koniugacji
No dobrze, wspominałem o wyjątkach. To taka "ciemna strona mocy" w języku rosyjskim. Istnieją czasowniki, które kończą się na -ить, ale NIE należą do II koniugacji! To grupa zwana "wyjątkami".
Są to między innymi:
- брить (brit') – golić
- стелить (stielit') – ścielić
Te czasowniki odmieniają się według I koniugacji! O tym trzeba pamiętać. Na szczęście nie jest ich wiele. Można je potraktować jak "VIP-ów" – mają specjalne traktowanie.
Dodatkowa pułapka: Istnieją również czasowniki, które NIE kończą się na -ить, a NALEŻĄ do II koniugacji! To kolejna grupa wyjątków, którą po prostu trzeba zapamiętać. Do tej grupy zaliczamy między innymi 7 czasowników na -еть i 4 na -ать (patrz niżej).
- видеть (vidiet') – widzieć
- смотреть (smatriet') – patrzeć
- ненавидеть (nienavidet') – nienawidzić
- обидеть (obidiet') – obrazić
- зависеть (zavisiet') – zależeć
- терпеть (tierpiet') – cierpieć/znosić
- вертеть (viertiet') – kręcić
- гнать (gnat') – gonić
- держать (dierżat') – trzymać
- слышать (słyszat') – słyszeć
- дышать (dyszat') – oddychać
Jak sobie z tym poradzić? Najlepiej zapamiętać te wyjątki na pamięć. Można stworzyć sobie listę i regularnie ją powtarzać. Można też użyć fiszek lub aplikacji do nauki języków.
Podsumowanie dla wzrokowców
Pomyśl o II koniugacji jako o budynku. Główna brama wejściowa to czasowniki z końcówką -ить. Ale są boczne wejścia (wyjątki), które prowadzą do tego samego budynku, mimo że nie widać ich z głównej ulicy. A niektóre budynki z napisem "-ить" (брить, стелить) należą do innej dzielnicy (I koniugacji).
Koniugacja to nie sprint, tylko maraton. Im więcej będziesz ćwiczyć, tym lepiej zapamiętasz zasady i wyjątki. Powodzenia!
