Pierwsza Wojna Światowa to bardzo ważny temat w historii. Na sprawdzianie w klasie 7 trzeba znać jej przyczyny, przebieg i skutki. Spróbujmy uporządkować wiedzę.
Przyczyny I Wojny Światowej
Było ich wiele i były złożone. To nie był jeden powód, tylko splot różnych czynników. Napięcie w Europie rosło od dawna, a iskra zapaliła lont.
Imperializm to jeden z ważnych powodów. Państwa europejskie rywalizowały o kolonie w Afryce i Azji. Chciały mieć więcej ziemi, zasobów i wpływów.
Przykład? Niemcy, choć późno dołączyły do wyścigu kolonialnego, chciały dorównać Wielkiej Brytanii i Francji. Ta rywalizacja prowadziła do konfliktów.
Nacjonalizm to kolejna ważna przyczyna. Wiele narodów chciało mieć własne państwa. Dotyczyło to szczególnie narodów słowiańskich na Bałkanach. Chcieli się uwolnić spod panowania Austro-Węgier i Turcji.
System sojuszy też odegrał dużą rolę. Państwa zawiązywały sojusze, by czuć się bezpieczniej. Ale te sojusze sprawiły, że konflikt lokalny mógł szybko przerodzić się w wojnę globalną. Dwa główne bloki to Trójprzymierze (Niemcy, Austro-Węgry, Włochy) i Ententa (Francja, Wielka Brytania, Rosja).
Militaryzm to wiara w siłę armii. Państwa europejskie zbroiły się na potęgę. Rozwijały armię, budowały okręty i produkowały broń. Uważano, że silna armia to gwarancja bezpieczeństwa.
Zamach w Sarajewie był iskrą, która wywołała wojnę. 28 czerwca 1914 roku Gawriło Princip, serbski nacjonalista, zabił arcyksięcia Franciszka Ferdynanda, następcę tronu Austro-Węgier. To dało Austro-Węgrom pretekst do wojny z Serbią.
Przebieg I Wojny Światowej
Wojna zaczęła się w 1914 roku i trwała do 1918 roku. Walczyły ze sobą dwa bloki państw: Państwa Centralne (Niemcy, Austro-Węgry, Turcja, Bułgaria) i Ententa (Francja, Wielka Brytania, Rosja, Włochy, USA i inni).
Na początku Niemcy planowały szybkie zwycięstwo na froncie zachodnim. Chciały pokonać Francję, a potem skupić się na Rosji. Plan nazywał się Plan Schlieffena. Ale Francuzi i Brytyjczycy stawili silny opór.
Wojna na froncie zachodnim szybko zamieniła się w wojnę pozycyjną. Żołnierze okopali się w rowach i walczyli o każdy metr ziemi. Warunki w okopach były straszne: błoto, szczury, choroby, ciągły ostrzał.
Na froncie wschodnim sytuacja była bardziej dynamiczna. Rosja walczyła z Niemcami i Austro-Węgrami. Początkowo Rosjanie odnosili sukcesy, ale potem ponieśli wiele porażek.
W 1917 roku do wojny przystąpiły Stany Zjednoczone. To przechyliło szalę zwycięstwa na stronę Ententy. USA miały ogromny potencjał gospodarczy i militarny.
W 1918 roku Państwa Centralne zaczęły się rozpadać. W Niemczech i Austro-Węgrzech wybuchły rewolucje. 11 listopada 1918 roku Niemcy podpisały kapitulację. Wojna się skończyła.
Skutki I Wojny Światowej
Wojna miała ogromne skutki dla świata. Zmieniła mapę Europy i doprowadziła do upadku wielu imperiów.
Zginęło miliony ludzi. Straty były ogromne, zarówno wśród żołnierzy, jak i cywilów. Wojna doprowadziła do głodu, chorób i nędzy.
Upadły cztery imperia: niemieckie, austro-węgierskie, rosyjskie i osmańskie. Powstały nowe państwa: Polska, Czechosłowacja, Jugosławia, Austria, Węgry i inne.
Traktat wersalski ustalił warunki pokoju. Niemcy zostały obarczone winą za wywołanie wojny i musiały zapłacić ogromne reparacje. Straciły też część terytoriów i armię.
Powstała Liga Narodów, organizacja międzynarodowa mająca zapobiegać kolejnym wojnom. Niestety, Liga Narodów okazała się nieskuteczna.
Wojna doprowadziła do rozwoju nowych technologii. Wynaleziono czołgi, samoloty, gazy bojowe i inne. Niestety, te wynalazki przyczyniły się do jeszcze większego okrucieństwa wojny.
Wojna wpłynęła na sytuację kobiet. Podczas wojny kobiety zaczęły pracować w fabrykach i na roli, zastępując mężczyzn, którzy walczyli na froncie. Po wojnie kobiety uzyskały prawa wyborcze w wielu krajach.
Przykładowe pytania na sprawdzianie:
1. Wymień trzy przyczyny I Wojny Światowej.
2. Kto stał na czele zamachu w Sarajewie?
3. Jakie państwa należały do Trójprzymierza?
4. Co to był Plan Schlieffena?
5. Jakie były skutki I Wojny Światowej?
Zapamiętaj te informacje, a sprawdzian z historii nie będzie straszny. Powodzenia!
