Hej Studencie! Zaraz pomożemy Ci zrozumieć Ustawę o dostępie do informacji publicznej. Będzie to łatwe, obiecuję!
Co to jest Ustawa o Udostępnianiu Informacji Publicznej?
To bardzo ważny akt prawny. Gwarantuje on obywatelom prawo do informacji. Mówi o tym, jak uzyskać informacje od władz publicznych.
Kluczowe Pojęcia
Zacznijmy od podstawowych definicji. Pomogą nam one zrozumieć szczegóły ustawy.
Informacja publiczna: To każda informacja o sprawach publicznych. Dotyczy działalności organów władzy publicznej. I osób pełniących funkcje publiczne. Na przykład, sprawozdania finansowe urzędu.
Organ władzy publicznej: To np. ministerstwa. Albo urzędy gmin. Szkoły publiczne też się liczą.
Dostęp do informacji publicznej: Czyli możliwość zapoznania się z informacjami. W różny sposób. Możemy dostać kopię dokumentu. Albo wgląd do niego. Możemy też poprosić o przetworzenie informacji.
Zakres Ustawy
Ustawa określa, jakie informacje są dostępne. I w jaki sposób można je uzyskać. To bardzo szeroki zakres.
Obowiązek udostępniania informacji: Organy władzy muszą udostępniać informacje. Z wyjątkiem tych, które są chronione prawnie. Np. tajemnica państwowa.
Ograniczenia dostępu: Dostęp do informacji może być ograniczony. Z powodu tajemnicy państwowej. Albo tajemnicy przedsiębiorstwa. Albo ze względu na prywatność osób fizycznych.
Jak Uzyskać Informację Publiczną?
Proces jest prosty. Trzeba złożyć wniosek. A organ władzy ma obowiązek odpowiedzieć.
Wniosek o udostępnienie informacji: Może być pisemny. Albo ustny. Powinien zawierać określenie, o jaką informację chodzi. I dane wnioskodawcy.
Termin odpowiedzi: Organ władzy ma 14 dni na odpowiedź. Od dnia złożenia wniosku. W wyjątkowych sytuacjach termin może być przedłużony. Ale trzeba o tym poinformować.
Odmowa udostępnienia informacji: Jeżeli organ odmawia udostępnienia informacji, musi wydać decyzję. Decyzja musi zawierać uzasadnienie. Można się od niej odwołać.
Formy Udostępniania Informacji
Informacja może być udostępniana na różne sposoby. Zależy to od rodzaju informacji. I od możliwości organu.
Udostępnianie w Biuletynie Informacji Publicznej (BIP): To strona internetowa. Na której organy władzy publikują informacje. Dostęp do BIP jest bezpłatny.
Udostępnianie na wniosek: Organ może udostępnić informację na wniosek. W formie kopii dokumentu. Albo wglądu do niego. Może też przetworzyć informację.
Udostępnianie w inny sposób: Np. poprzez wywieszenie informacji na tablicy ogłoszeń. Albo udostępnienie jej na spotkaniu z mieszkańcami.
Opłaty
Z reguły udostępnianie informacji jest bezpłatne. Ale w niektórych przypadkach trzeba zapłacić.
Opłaty za udostępnianie: Można pobrać opłatę. Jeżeli udostępnienie informacji wiąże się z dodatkowymi kosztami. Np. za sporządzenie kopii dokumentów. Albo za ich wysłanie pocztą.
Wysokość opłat: Ustala się ją w taki sposób. Aby odpowiadała rzeczywistym kosztom.
Środki Prawne
Co zrobić, gdy organ odmawia udostępnienia informacji? Można skorzystać ze środków prawnych.
Odwołanie od decyzji: Można złożyć odwołanie do organu wyższego stopnia. W terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji.
Skarga do sądu administracyjnego: Jeżeli odwołanie nie przyniesie skutku. Można złożyć skargę do sądu administracyjnego. W terminie 30 dni od dnia doręczenia decyzji organu odwoławczego.
Przykłady Zastosowania Ustawy
Zobaczmy, jak ustawa działa w praktyce. Kilka przykładów pomoże zrozumieć jej zastosowanie.
Przykład 1: Obywatel chce poznać zarobki dyrektora szkoły. Może złożyć wniosek o udostępnienie tej informacji. Szkoła ma obowiązek ją udostępnić. O ile nie chroni jej np. ustawa o ochronie danych osobowych w pewnym zakresie.
Przykład 2: Dziennikarz chce uzyskać dostęp do umowy miasta z firmą budowlaną. Może złożyć wniosek do urzędu miasta. Urząd ma obowiązek udostępnić umowę. O ile nie zawiera ona tajemnicy przedsiębiorstwa.
Przykład 3: Stowarzyszenie chce poznać listę organizacji pozarządowych. Które otrzymały dotacje z budżetu gminy. Może złożyć wniosek do urzędu gminy. Urząd ma obowiązek udostępnić tę listę.
Podsumowanie
Gratulacje! Przeszliśmy przez najważniejsze zagadnienia Ustawy o udostępnianiu informacji publicznej. Pamiętaj, że ta ustawa daje Ci prawo. Prawo do wiedzy o działaniach władz. Wykorzystaj je!
Najważniejsze punkty
- Informacja publiczna to każda informacja o sprawach publicznych.
- Organ władzy publicznej ma obowiązek udostępnić informację. Z wyjątkiem sytuacji, gdy jest ona chroniona.
- Wniosek o udostępnienie informacji można złożyć pisemnie. Lub ustnie.
- Termin odpowiedzi to 14 dni.
- Można odwołać się od decyzji o odmowie udostępnienia informacji.
Pamiętaj, że kluczem do sukcesu jest powtórka materiału. Przeczytaj jeszcze raz te notatki. Zrób kilka testów. A na pewno zdasz egzamin celująco! Powodzenia!
