Witajcie, przyszli eksperci od Złotego Wieku! Przygotowałem dla Was ten przewodnik, aby sprawdzian był bułką z masłem. Trzymam kciuki!
Czym był Złoty Wiek Polski?
To czas rozkwitu! Mówimy o XVI wieku.
Okres ten charakteryzował się rozwojem kultury, gospodarki i polityki. Pamiętajcie o tym!
Ramy czasowe
Złoty Wiek Polski to generalnie wiek XVI.
Niektórzy historycy wskazują na panowanie Kazimierza Jagiellończyka (XV wiek) jako początek.
Inni zaś widzą schyłek Złotego Wieku w pierwszych dekadach XVII wieku, za panowania Zygmunta III Wazy.
Polityka w Złotym Wieku
To czas demokracji szlacheckiej. Szlachta miała ogromny wpływ na państwo.
Królowie elekcyjni
Po śmierci ostatniego Jagiellona, tron polski stał się elekcyjny.
Króla wybierała szlachta.
To osłabiło władzę królewską.
"Nihil novi"
Konstytucja "Nihil novi" z 1505 roku to podstawa demokracji szlacheckiej.
Oznaczała, że król nie mógł stanowić prawa bez zgody szlachty.
Zapamiętajcie tę datę i nazwę!
Unia Lubelska
W 1569 roku zawarto Unię Lubelską.
Połączyła Polskę i Litwę w jedno państwo: Rzeczpospolitą Obojga Narodów.
To bardzo ważny moment!
Kultura i Nauka
Renesans zawitał do Polski! Zmieniło to wszystko.
Renesans
Renesans, czyli odrodzenie, to powrót do antycznych ideałów.
W architekturze, sztuce i literaturze widać inspiracje starożytną Grecją i Rzymem.
Mikołaj Kopernik
Mikołaj Kopernik to najważniejszy polski naukowiec tej epoki.
Odkrył, że Ziemia krąży wokół Słońca. To teoria heliocentryczna!
Jego dzieło, "O obrotach sfer niebieskich", zrewolucjonizowało naukę.
Jan Kochanowski
Jan Kochanowski to najwybitniejszy polski poeta renesansu.
Pisał fraszki, treny i pieśni. Jego twórczość jest bardzo różnorodna.
Znajomość jego twórczości na sprawdzianie jest konieczna.
Rozwój drukarstwa
Wynalezienie druku przez Jana Gutenberga przyczyniło się do rozwoju kultury.
Książki stały się bardziej dostępne.
W Polsce powstały liczne drukarnie.
Gospodarka
Polska zbożem stała. Eksport zboża był podstawą gospodarki.
Folwarki szlacheckie
Szlachta zakładała folwarki, czyli duże gospodarstwa rolne.
Wykorzystywano pracę chłopów pańszczyźnianych.
To rodziło nierówności społeczne.
Handel
Polska handlowała głównie zbożem, drewnem i solą.
Gdańsk był najważniejszym portem.
Kontakty handlowe z Europą Zachodnią były bardzo intensywne.
Architektura
Renesansowe budowle zachwycają do dziś! Zwróćcie na nie uwagę.
Zamek Królewski na Wawelu
Przebudowa Zamku Królewskiego na Wawelu to przykład renesansowej architektury.
Włoscy architekci nadali mu nowy, wspaniały wygląd.
Ratusz w Poznaniu
Ratusz w Poznaniu również reprezentuje styl renesansowy.
Jego charakterystyczna attyka zdobi poznański rynek.
Sukiennice w Krakowie
Sukiennice w Krakowie to miejsce handlu i spotkań towarzyskich.
Zostały przebudowane w stylu renesansowym.
Sztuka
Malarstwo i rzeźba rozwijały się pod wpływem renesansu.
Malarstwo
W Polsce tworzyli malarze z Włoch i Niemiec.
Powstawały portrety, obrazy religijne i sceny historyczne.
Rzeźba
Rzeźba zdobiła kościoły, zamki i pałace.
Wykonywano nagrobki, pomniki i dekoracje architektoniczne.
Podsumowanie
Pamiętajcie o najważniejszych postaciach: Mikołaju Koperniku i Janie Kochanowskim.
Zrozumcie idee renesansu i demokracji szlacheckiej.
Przeanalizujcie wpływ tych zmian na gospodarkę i kulturę Polski.
Powodzenia na sprawdzianie!
