Hej Studenci! Przygotowujecie się do egzaminu z historii Polski? Świetnie! Omówimy dzisiaj temat, który często sprawia trudności: Jak Zmieniały Się Granice Polski.
To fascynująca podróż przez wieki! Gotowi?
Polska Piastowska (X-XIV wiek)
Zacznijmy od początku. Czasy Mieszka I to fundamenty państwa polskiego.
Granice były płynne. Zmieniały się w zależności od podbojów i sojuszy.
Kluczowe Terytoria
Wielkopolska i Małopolska stanowiły jądro państwa.
Do tego doszły Pomorze Gdańskie i Śląsk.
Ekspansja i Utrata
Bolesław Chrobry poszerzył granice. Jednak po jego śmierci nastąpił kryzys i utrata części terytoriów.
Rozbicie dzielnicowe (XII wiek) to okres fragmentacji. Każdy książę rządził swoją częścią.
To osłabiło państwo.
Zjednoczenie nastąpiło za panowania Władysława Łokietka (XIV wiek).
Polska Jagiellońska (XIV-XVI wiek)
Dynastia Jagiellonów to złoty wiek! Polska staje się potęgą.
Unia z Litwą (1385, unia w Krewie) to kluczowy moment.
Unia Polsko-Litewska
Powstaje ogromne państwo: Rzeczpospolita Obojga Narodów.
Granice rozciągają się od Bałtyku po Morze Czarne.
Ekspansja na Wschód
Polityka jagiellońska to ekspansja na wschód. Walki z Moskwą i Tatarami.
Zdobycie Smoleńska to przykład sukcesu.
Utrata Terytoriów
Jednak pojawiają się też straty. Zakon Krzyżacki stanowi zagrożenie.
Hołd Pruski (1525) to utrata kontroli nad Prusami.
Rzeczpospolita Obojga Narodów (XVI-XVIII wiek)
To okres elekcji królów. Szlachta ma duży wpływ na politykę.
Liberum veto osłabia państwo.
Złoty Wiek
Początek to złoty wiek! Kultura i gospodarka kwitną.
Unia Lubelska (1569) to zacieśnienie związku z Litwą.
Kryzys XVII Wieku
Jednak XVII wiek to seria wojen. Potop szwedzki to ogromne zniszczenia.
Powstanie Chmielnickiego (1648) osłabia Rzeczpospolitą.
Utraty Terytoriów
Rozejm w Andruszowie (1667) to utrata Lewobrzeżnej Ukrainy na rzecz Rosji.
Koniec XVII i XVIII wiek to okres słabości. Rosja, Prusy i Austria ingerują w sprawy Polski.
Rozbiory Polski (XVIII wiek)
To najtragiczniejszy moment w historii Polski. Państwo znika z mapy Europy.
I Rozbiór Polski (1772): Rosja, Prusy i Austria zagarniają część terytorium.
II Rozbiór Polski (1793): Rosja i Prusy dokonują kolejnego podziału.
III Rozbiór Polski (1795): Rosja, Prusy i Austria dokonują ostatecznego podziału. Polska przestaje istnieć.
Okres Zaborów (XIX wiek)
Polacy walczą o niepodległość. Powstania narodowe: Powstanie Kościuszkowskie, Powstanie Listopadowe, Powstanie Styczniowe.
Niestety, powstania kończą się klęską.
II Rzeczpospolita (1918-1939)
Po I wojnie światowej Polska odzyskuje niepodległość! Józef Piłsudski odegrał kluczową rolę.
Granice kształtują się w wyniku wojen i plebiscytów.
Walka o Granice
Powstanie Wielkopolskie (1918-1919) i Powstania Śląskie (1919-1921) to walka o przyłączenie tych terenów do Polski.
Wojna polsko-bolszewicka (1919-1921) to walka o przetrwanie i granice wschodnie.
Granice II RP
Granice II RP były niestabilne. Zmiany terytorialne po I wojnie światowej nie zadowalały wszystkich.
Zaolzie zostało zajęte przez Polskę w 1938 roku.
II Wojna Światowa i Okres PRL (1939-1989)
We wrześniu 1939 roku Niemcy i Związek Radziecki atakują Polskę. Rozpoczyna się II wojna światowa.
Konferencja w Jałcie (1945) i Konferencja w Poczdamie (1945) decydują o powojennych granicach Polski.
Zmiany Terytorialne
Polska traci Kresy Wschodnie na rzecz ZSRR.
Otrzymuje Ziemie Odzyskane: Śląsk, Pomorze Zachodnie i Prusy Wschodnie.
Współczesna Polska (od 1989)
Po upadku komunizmu Polska staje się krajem demokratycznym.
W 1999 roku Polska wstępuje do NATO.
W 2004 roku Polska wstępuje do Unii Europejskiej.
Granice Polski są stabilne i otwarte.
Podsumowanie
Granice Polski zmieniały się przez wieki. Były efektem wojen, sojuszy i układów politycznych.
Od państwa Piastów, przez Rzeczpospolitą Obojga Narodów, rozbiory, okres zaborów, II Rzeczpospolitą, PRL, aż do współczesnej Polski. To długa i burzliwa historia!
Pamiętaj! Kluczowe jest zrozumienie procesu, a nie tylko zapamiętywanie dat. Powodzenia na egzaminie!
